Trzy ciocie i Cmentarz Zydowski we Wroclawiu

Instytucja Zony dawno nie byla. Ciocia nigdy. Ciocia - Instytucji Zony tez nigdy nie byla. Choc jedna urodzona we  Wroclawiu.  Druga zyje tam hoho albo i dluzej a najmlodsza tylko ja - we Wroclawiu przejazdem. O czy mowa? Mowa o Cmentarzu Zydowskim. Jednym z najladniejszych zabytkow Wroclawia. Zadbany i widac, ze pieniadze sa tam wydawane z pozytkiem. Oczywiscie pracownikow cmentarza mozna spotykac. Konserwatorzy staraja sie co moga i zachowac obiekt w przyzwoitym stanie. Jednak dzika roslinnosc i wandale tez robia swoje. Wiadac tez po wtore liczne zwiedzanie takich grup jak gmina zydowska i liczne grupy socjalistow niemieckich. Turystow zwyklych jest niemalo co swiadczy o tym, ze mam racje i jest co ogladac. Stary Cmentarz Zydowski od 1991 roku udostepniany jest zwiedzajacym jako Muzeum Sztuki Cmentarnej. To jedyna na terenie Wroclawia zachowana nekropolia z przelomu XIX i XX wieku. To rowniez oryginalny i niepowtarzalny zespol rzezy nagrobnej i malej architektury. Spotykamy macewy oraz monumentalne portale, grobowce, stalle i kaplice rodzinne. Architektura cmentarza to istna eklektyka od starozytnosci do modernizmu. Charakter od swieckich elementow do silnie religijnych. Cmentarz wyraznie wyroznia sie od kirkutow Europy Wschodniej. Niektore z nich wzorowane sa na stylu mauretanskim czy egipskim.  Pierwszy pochowek na cmentarzu odbyl sie w 1856 roku, ostatni w 1942 roku. Najstarszy z nich ma wyryta date 4 sierpnia 1203 i wzniesiony zostal Dawidowi, kantorowi - *o glosie milym*. Na niektorych macewach znajduja sie slady po kulach, jest to zwiazane z faktem, iz cmentarz byl terenem dzialan w czasie walk o miasto w 1945 roku. W tym czasie nekropolia byla trzykrotnie powiekszana. W 1975 roku zostala wpisana do rejestrow zabytkow miasta, a od 1988 roku funkcjonuje w randze muzeum. Obecnie powierzchnia cmentarza to prawie 5 ha, na ktorych znajduje sie ok. 12 tys. nagrobkow. 

Na cmentarzu pochowanych jest wiele osobistosci zwiazanych z zyciem Wroclawia. Naukowcy, politycy, spolecznicy, bankowcy, przedsiebiorcy. Pochowani sa tu Zydzi z Bostonu, Warszawy, Gdanska, Bonn, Hamburga. Obok Ferdynanda Lassala pochowani sa rodzice Edyty Stein. Zydowki wroclawskiej, ktora przeszla na katolicyzm. Zostala zamordowana w obozie koncentracyjnym w Auschwitz. Obecnie juz swieta znana jako Swieta Teresa Benedykta od Kryza. Nie wiem tylko dlaczego rodzice Steinerowie leza osobno???

Nagrobek Ferdinanda Lassala. Tworca pierwszej partii robotniczej w Niemczech. Uczestnik Wiosny Lodow i jak widzimy tlumnie odwiedzany jest przez zwiedzajacych.

Piekna robota i sposoby przedstawiania Gwiazdy Dawida

Wspaniale portale kryja piekne tablice

Przedstawienie okazalych budowli i ich realizacja.

Oryginalne nagrobki z niezwyklymi zakonczeniami

Zlamane drzewo tak jak i zlamana kolumna jako szybki koniec czlowieka

Rozlozyste drzewo oliwkowe tak jak i palmowe  i granatowce swiadcza o odkupieniu

Gwiazda Dawida to najslynniejszy motyw pojawiawiajacy sie na macewach. Innymi sa roza, kwiaty, zlaczone dlonie, ksiegi, kielichy i helmy. Zlamane drzewo, kolumna lub kwiat symbolizuje cos przerwanego. Tu chodzi o zycie. Jezeli widzimy dlonie kaplana wyrazajace gest blogoslawienstwa to symbol ten znaczy osobe pelniaca sluzbe w swiatyni. Ksiega natomiast znaczy, ze pochowana osoba byla uczonym w pismie.

Korzystalam z http://pl.wikipedia.org/wiki/Stary_Cmentarz_%C5%BBydowski_we_Wroc%C5%82awiu

 i jeszcze jedno co ciocie zawsze trapi-

 Pytanie, dlaczego spotykamy kamyki polozone na macewach? 

W Dewarim (Ks. Powtórzonego Prawa) znajduje się nakaz pogrzebania człowieka w dzień śmierci (21, 23). Także z Tory wyinterpretowane jest przykazanie nakazujące położenie kamienia nagrobnego. Oznaczenie nim miejsca czyjegoś pochówku jest uznawane za spełnienie przykazania i szlachetnego uczynku. Ściślej: za kontynuację micwy chesed szel emet, czyli „prawdziwego umiłowania”. Micwa ta ma swoje źródło w historii biblijnej – w  sytuacji, w której Jaakow prosi swego syna Josefa, aby nie zostawiał po śmierci jego zwłok w Egipcie, używając tych właśnie słów: „postąp wobec mnie z dobrocią i prawdą” (prawdziwym umiłowaniem) (Bereszit 47, 29).

Judaizm uważa tę formę dobroci, którą skierowujemy wobec zmarłych, za najwyższą formę dobroci, bo nie istnieje najmniejsza nawet możliwość, aby ten, komu ją okazujemy, mógł nam za nią odpłacić. Jest to więc dobroć całkowicie bezinteresowna.

Takie traktowanie zmarłego jest przyczyną istnienia popularnego zwyczaju kładzenia kamyków na grobie przez Żydów odwiedzających cmentarze. Gdy już odbył się pogrzeb (nawet, jeśli było to wiele lat temu) i nie mogliśmy w nim uczestniczyć, wciąż możemy realizowaćmicwę oznaczenia grobu, właśnie poprzez dodawanie do istniejącego dużego kamienia – naszych małych kamyków.

http://www.the614thcs.com/40.1380.0.0.1.0.phtml